CoronaQuarantaine: De geschiedenis lijkt zich te herhalen...

Om te beginnen enkele belangrijke historische begrippen:

Quarantaine:

Dit is een woord afkomstig van 'quaranta giorni', wat 40 dagen betekent. Het is een Latijnse term. Het komt van in de tijd van de pestepidemie in de 14e eeuw.

Quarantaine betekent: 'het afzonderen van mensen en dieren voor een bepaalde tijd'. Het kan worden toegepast op een gebied waar veel mensen zijn besmet (of een gebied dat zich juist wil beschermen tegen besmetting). Het wordt ook toegepast op mensen voor wie besmetting extra gevaarlijk is, bijvoorbeeld door het immuunsysteem (die zwakker is dan normaal). Het doel van quarantaine is het verminderen van het risico dat mensen of dieren anderen besmetten.
Epidemie:

Dit woord komt van 'epidémos'. Dit betekent in het Grieks: 'over de (gehele) bevolking'. Het is een ongunstig verschijnsel dat meestal optreedt in een gebied (van een mens of dier.) Het wordt in het bijzonder gebruikt wanneer een ziekte in grotere frequentie dan normaal voorkomt (zoals nu met corona).
De pest (synoniem= zwarte dood):

De pest is een bacteriële vectorziekte. Deze epidemie is pas eind 19e eeuw gedetecteerd. Het ging om de bacterie 'Yersinia pestis'. Ze wordt overgedragen via ratten en vlooien en kwam zo bij de mens terecht. Enkel de longpest, die dodelijker is, werd van mens op mens overgedragen. Gebrek aan hygiëne en de onwetendheid van deze epidemie speelden een grote rol bij de verspreiding. Deze kennis hadden de middeleeuwse wetenschappers niet. De mensen dachten destijds dat het kwam door een onnatuurlijke verandering in de lucht; de planeten zouden verkeerd staan wat het 'bederf in de lucht' veroorzaakte. De mensen deden er toen alles aan om de lucht te zuiveren.

Maar... Van waar komt de benaming 'zwarte dood'? Een paar dagen nadat iemand was besmet met de pest, ontstond er een pijnlijke buil bij de hals, oksel of lies (vandaar ook builenpest). De buil was zwart, was hard en had de grootte van een ei. Het slachtoffer kreeg verschrikkelijke hoofdpijn, woede-aanvallen en koorts. Er ontstonden zwarte vlekken op de huid, deze vlekken verwijzen naar de naam. Meestal overleed een zieke op de vierde dag aan uitputting. Miljoenen mensen zijn op deze manier overleden.

De zichtbare builen

Pestmeester of snaveldokter

Dit was een functionaris die pestlijders (slachtoffers van de pest) verzorgde. Hij werd door de plaatselijke overheid aangesteld. Hij deed vooral dienst in tijden van epidemieën, dus tijdens de pestepidemie. Eerst werden de zieken door gewone artsen onderzocht en behandeld, maar ook die werden besmet. Er werden in sommige jaren zoveel mensen ziek, dat men pestmeesters aanstelde. De pestmeesters bezochten de mensen dan om te zien of ze getroffen waren door de pest. Zij namen de taak op zich om de mensen die besmet waren, te isoleren. Zo konden zij anderen niet besmetten.

Hoe zag zo iemand eruit? Zij worden afgebeeld in speciale bescherming-biedende kleding. Het bestond uit een hoed, een masker met kijkgaten, een houten stok om zieken te kunnen onderzoeken zonder ze aan te raken, grotere leren handschoenen, lange leren laarzen en een lange leren cape. Het snavel-achtige masker zou zijn gevuld met kruiden en specerijen om de lucht te zuiveren, ook zij dachten dat de pest zich door de lucht verspreidde.

De pestmeester

Hoewel builenbesmetting van mens tot mens niet mogelijk is (tenzij door een vlo), kan de kledij van de pestmeesters wel voldoende bescherming hebben geboden. Door de volledige bedekking konden de vlooien niet op de pestmeesters springen. Bij andere varianten, zoals longpest, is besmetting door middel van hoesten of niezen wel mogelijk, maar ook daarvoor kan de kledij enige bescherming hebben geboden.

Nu een stukje geschiedenis...

De pest begon in de 14e eeuw. Ze begrepen in de middeleeuwen al dat het cruciaal was om snel te handelen, zo konden ze de verspreiding tegengaan. Steden werden praktisch daarom afgesloten en er kwam ook een verbod op invoer, men dacht dat de ziekte zich immers via goederen en mensen verspreidde.

De pest kwam oorspronkelijk uit Centraal-Azië en kwam via de Zwarte Zee naar Italië. Dat gebeurde langs de Zijderoute: over de Dardanellen, langs de Middellandse Zee door de Straat van Messina en zo naar Genua. Het handelsverkeer bracht dus deze vreselijke pest naar Europa.

De pest verspreidde zich zeer snel eens het op land kam, het ging over heel Europa. In twee jaar tijd bereikte de pest het hele continent. Ze heeft gewoekerd tot ruim halverwege de 14e eeuw. De pestepidemie vernietigde veel, maar die was vooral niet de enige epidemie die Europa heeft geteisterd. Later kwamen er herhaaldelijk epidemieën terug, in verschillende vormen (denk maar aan SARS, ebola, MERS, ...). En nog enkele keren kwamen ze uit Azië.

De pest en corona

De verspreiding van de pest ging niet zo snel als het coronavirus, men reisde toen natuurlijk veel minder dan nu. Mensen wisten in die tijd op een gegeven moment dat er iets verschrikkelijks aan zou komen, maar wat het was, was in die tijd onduidelijk.
Net als bij mensen met corona, werden mensen met de pest in quarantaine geplaatst ('quarante' = voor veertig dagen).
De dodelijkheid van de pestbacterie ligt veel hoger dan die van het coronavirus, namelijk: 30 tot 40 procent van de mensen die besmet werd, overleed.
De pest werd overgedragen van ratten en vlooien op mensen. Corona werd overgedragen van vleermuizen op mensen (die vleermuizen kunnen grote afstanden afleggen en zo dus makkelijk ziektes verspreiden).
Corona legde dezelfde weg af als de pest in de middeleeuwen.

Ik hoop dat ik jullie hiermee iets kan bijleren over de pest en corona!

Tot snel!!